از سال 1398 مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن کلیۀ گواهی‌نامه‌های مربوط به سیستم پوش فیت را با درج نام «کند سوز» و یا اشاره به انطباق با استاندارد مربوطه ارائه می‌نماید (پوش فیت نیک پلاس اولین دارنده این گواهینامه در ایران است). استاندارد تست حریق DIN 4102 در کلاس B1 و یا استاندارد ISIRI 8299 می‌باشد. در مقررات ملی ساختمان مبحث 16 ویرایش 96، کند سوز (خود اطفاء) بودن لوله و اتصالات فاضلابی اجبار گردیده است.

مقررات ملی ساختمان مبحث 16 – ویرایش سال 1396 صفحه 93

نمونه‌ای از گزارش مراحل انجام آزمون حریق توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی (محصول پوش فیت نیک پلاس)

نیک پلاس و انتقال صدا

صدا در سیستم فاضلاب ساختمانی بر اساس استاندارد DIN4109 و DIN14366 مورد آزمون قرار می‌گیرد که فعلاً موضوع بحث نیست و در فصول بعدی به آن اشاره خواهد شد. (در ایران تا این زمان هیچ مؤسسه‌ای امکاناتی برای تست صدا را نداشته و با توجه به شرایط ، فعلاً هیچ شرکت و یا موسسۀ بین‌المللی ای نیز این آزمون را برای ایران انجام نمی‌دهد.)

شرکت‌ها و مؤسسات صدور استاندارد و گواهی‌نامه‌ها

ادارۀ ملی استاندارد ایران و مؤسسه مرکزی تحقیقات ساختمان و مسکن به‌صورت جداگانه دو گواهی‌نامه مبنی بر انطباق با استانداردهای ذکرشده صادر می‌نمایند.

در ایران چند آزمایشگاه همکار استاندارد نظیر «آریانام» و «دانا پلاستیک» و … برای تست کیفی و انطباق با استاندارد وجود دارد که عموماً کلیۀ تست‌ها با دقت خوبی در آن‌ها صورت می‌گیرد. کارفرمایان یا مهندسین در صورت نیاز می‌توانند نمونه‌هایی از کالای ارسال‌شده به محل پروژه را به آزمایشگاه همکار ارسال و از صحت کیفیت محصول خود اطمینان حاصل نمایند.

خصوصیات مواد اولیه (فیزیکی ، شیمیایی)

ماده اولیه پوش فیت پلی پروپلین می‌تواند از نوع کوپلیمر یا هوموپلیمر و یا ترکیبی از هر دو نوع باشد. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن که از طریق نشریه‌ای با عنوان «راهنمای کنترل کیفیت برای لوله و اتصالات PP فاضلابی در اماکن درمانی و بیمارستانی» انتشار یافته است، استفاده از PP- هومو در دمای زیر 5 مجاز نمی‌باشد.

آزمون های لازم و اجباری

مقاومت به ضربه، برگشت طولی (بازگشت حرارتی)، نرخ جریان جرمی مذاب (MFR) ، آب‌بندی و هوابندی، سفتی حلقوی (که عموماً در ناحیه کاربری BD به کار می‌رود) و دانسیته.

نمونه‌ای از نتایج آزمون ارائه‌شده از مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برای لوله و اتصالات پوش فیت پلی پروپیلن (محصول نیک پلاس )

 بررسی استانداردی سیستم فاضلابی پوش فیت پلی پروپیلن (PP-HT)

استاندارد بین‌المللی تولید لوله و اتصالات پوش فیت فاضلابی DIN19560 و EN1451-1 می‌باشد که امروزه EN بیشتر موردتوجه قرار می‌گیرد. در ایران تولیدکنندگان داخلی استاندارد isiri13822-1 را ملاک عمل خود قرار می‌دهند.

به‌طور کلی سیستم فاضلابی پوش فیت پلی پروپیلن PP-HT را باید در چند مورد اصلی مورد بررسی قرار داد:

الف) حلقه‌های آب‌بندی

ب) مشخصات ابعادی

ج) مواد اولیه و خصوصیات فیزیکی شیمیایی

د) حریق

ه) صدا

که در ادامه به تشریح هریک به جزییات می‌پردازیم:

حلقه‌های آب‌بندی

امروزه اکثر تولیدکنندگان در ایران از حلقه‌های آب‌بندی شرکت M.O.L آلمان و بعضاً ازBode استفاده می‌کنند (در برخی از شرکت‌ها نمونه‌های تولید داخل نیز مشاهده شده است). این حلقه‌ها از نوع BL و با جنس SBR یا  EPDM با سختی (shore-A) حدود 55 تا 65 تولید می‌گردند.

استاندارد تولید حلقه‌های آب‌بندی DIN681-1 و DIN4060 می‌باشد. در پشت تمامی حلقه‌ها باید نام کارخانه سازنده (مثلاً MOL)، استانداردها، سال ساخت و … حک شده باشد. معمولاً در ایران تنها سختی حلقه‌ها و اعتبار کارخانه سازنده مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• ذکر این نکته حائز اهمیت است که در مقررات ملی ساختمان مبحث 16 – ویرایش 96 صفحه 99 اشاره گردیده که: حلقه لاستیکی باید طبق دستور کارخانه سازنده باشد.

حلقه‌ آب‌بندی چون بحث گاز بندی و آب‌بندی سیستم را تواماً برعهده دارد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

مشخصات حلقه آب‌بندی

• حلقه‌های آب‌بندی باید در درازمدت دچار ترک و تردشدگی نشوند تا سیستم همواره آب‌بند باقی بماند.
• مقاومت بالا در برابر ترکیبات فاضلابی که سبب عمر مفید و طولانی این حلقه‌ها شده است.
• شکل خاص حلقه‌های آب‌بندی به‌گونه‌ای است که به‌دنبال نصب سریع و آسان، آب‌بندی سیستم مطمئن و پایدار خواهد بود.
• در سطح داخلی حلقه‌ها استاندارد En681-1 و DIN4060 به‌همراه کد رهگیری (part number) حک شده تا هر حلقه به‌تنهایی قابل‌پیگیری باشد.

. مقدمه

در سیستم فاضلاب ساختمانی از نوع پوش فیت پلی پروپیلن که امروزه به‌صورت تک‌لایه، دولایه و سه‌لایه تولید می‌گردد، عملیات نصب تنها از طریق فشار (push) لوله یا اتصال به داخل سوکت (socket) یعنی محلی که در آن حلقه آب‌بندی قرار دارد صورت می‌گیرد (fit). حلقه‌های آب‌بندی در سیستم، وظیفه آب‌بندی و گازبندی دارند و مهار الگوی اجرا شده و تحمل وزن سیستم به طرق دیگری (نظیر بست‌ کاری مناسب) باید صورت پذیرد تا فشار اضافه به حلقه‌ها وارد نگردد و سیستم با شیب مناسب، پایدار باقی بماند. انواع شیوه‌های اتصال لوله‌های پلیمری به‌صورت شماتیک در تصویر زیر به نمایش در آمده است:

به‌منظور کاهش انتقال صدا به فضای داخلی ساختمان در سیستم فاضلابی پوش فیت پلی پروپیلن (pp)، لوله‌ها به‌صورت دولایه یا سه لایه تولید می‌گردند. اساس جذب صدا بدین گونه است که با بهره‌گیری از نوع خاصی از مواد معدنی (کامپاند جاذب صوت) در تولید لوله‌ها، باعث جذب مؤثری از سطح صدا (و نه دفع آن!) خواهد شد. کامپاند به‌کاررفته در هر شرکت با نام‌های متفاوت و با کیفیت‌های متنوعی در تولید لوله‌ها استفاده می‌گردد که می‌توان به ترکیبات معدنی نظیر باریم سولفات، تالک،کربنات کلسیم و … در آن اشاره نمود.

مشخصات کلی

دامنه کاربرد: مورداستفاده در سیستم‌های فاضلاب ساختمانی، هواکش و آب باران ساختمان – جاروبرقی مرکزی

نحوه اتصال: از نوع سوکتی با حلقه آب‌بندی

حلقه آب‌بندی: از جنس SBR یا EPDM از نوع لبه‌دار(lip-seal)  بر اساس استاندارد DIN681 و DIN4060

کلاس کاربری: B (داخل ساختمان) D (مدفون در زیر خاک) و یا BD (داخل ساختمان و دفنی)

کلاس کاربری یا کد ناحیه کاربری: کدی است که در نشانه‌گذاری لوله و اتصالات استفاده می‌شود و مشخص‌کننده ناحیه کاربری آن است.

• کد کاربری B برای لوله و اتصالاتی که در داخل و خارج ساختمان و به‌صورت ثابت‌ شده بر روی دیوار یا زیر سقف می‌توانند استفاده و به کار روند.
• کد کاربری D برای لوله و اتصالاتی که در فاصله یک متری یا کمتر از ساختمان، در زیر خاک دفن می‌شوند.
• کد کاربری BD برای لوله و اتصالاتی که در داخل ساختمان و زیر مصالح ساختمانی دفن شوند به کار می‌روند. حداقل سفتی حلقوی این لوله و اتصالات باید SN4 و حداقل قطر خارجی آن‌ها باید بزرگ‌تر یا مساوی 75mm باشد. استاندارد EN12056 نواحی داخل و خارج ساختمان را به‌ترتیب با شماره‌های (1) و (2) در شکل زیر تعریف و نشان می‌دهد.

ناحیه (1) شامل هر دو کاربری B و BD می‌باشد

دمای کارکرد:                  کوتاه‌ مدت  30sec/day = 152h/50year              95˚c

                                  بلند مدت  10min/day = 8000h/50year           85˚c   

                                  کاربرد دائمی 5h/day = 87600h/50yaer              65˚c

حداقل دمای کارکرد: 10- درجه سانتی‌گراد برای پلی پروپیلن کو پلیمر

                            5+ درجه سانتی‌گراد برای پلی پروپیلن هوموپلیمر (به‌دلیل مقاومت پایین مواد هوموپلیمر در دماهای پایین)

مقاومت شیمیایی: دامنۀ گسترده‌ای از ترکیبات اسیدی تا قلیائی را شامل می‌گردد (PH=2 تا PH12) که شامل مقاومت لوله، اتصالات و حلقه‌های آب‌بندی می‌گردد. منطبق با استاندارد DIN 4060 و DIN 681 (برای اطلاعات بیشتر به جدول پیوست 2 مراجعه شود)

رفتار در برابر حریق: عموماً مقاوم در برابر انتقال حریق (کندسوز) مطابق استاندارد DIN 4102 با دود غیرسمی

• کلاس حریق B1 (not easily flammable)
• توسعه دود Q1 (low smoke development)

• برخی از تولیدات داخلی در کلاس حریق B2 اشتعال‌پذیر و انتقال آتش نرمال و یا B3 به‌شدت اشتعال‌پذیر و انتقال سریع آتش (نظیر بسیاری محصولات پوش فیت سایلنت موجود) قرار دارند.

دانسیته: حدود 0.9 gr/cm³

شاخص جریان ذوب: 0.31 gr/10min مطابق با استاندارد ISIRI 6980-1,2

بازگشت حرارتی: در محدوده 0.31% مطابق با استاندارد EN1451-1

مقاومت در برابر UV: تنها در صورتی که در برابر اشعه آفتاب محافظت گردد قابل‌کاربرد است

استاندارد تولید: EN1451 و ISIRI 13822-1